Rabu, 10 Desember 2014

PARIBASAN, PARIKAN, SALOKA, ISBAT, LAN WASITA ADI

PARIBASAN
            Paribasan yaiku unen-unen kang wis gumathuk racikane lan mawa teges tertemtu. Dhapukaning paribasan awujud ukara utawa kumpulaning tembung (Frase), lan kalebu basa pinthuk. Racikaning tembung ora owah, surasa utawa tegese uga gumathuk, lumrahe ateges entar. Tegese tembung lumereg, gumantung surasa lan karepan kinandhut ing unen-unen. Paribasan ngemu teges: Tetandhingan, pepindhahan, utawa pepiridan (saemper pasemon). Kang disemoni manungsa, ulah kridhaning manungsa, utawa sesambungane manungsa lan alam uripe.
Tuladha :
1.    Adigang, adigung, adiguna : aja ngandhalake kekuwatan, kaluhuran, lan kapinteran
2.    Ana catus mungkur           : ora gelem ngrungakake rerasan ora becik
3.    Aji godhong garing            : wia ora ana ajine babar pisan
4.    Anak polah bapa kepradah          : wong kang ora bisa nyimpen wewadi
5.    Belo melu seton     : melu kumpul nanging ora ngerti apa kang dirembug
                                                              PARIKAN
                        Parikan yaiku unen-unen kang dumadi saka rong ukara. Ukara sepisan kanggo narik kawigaten, lan ukara kapindhon minangka isi. Parikan iku kaya pantun nanging bwong rong larik, parikan migunakake purwakanthi guru swara
Paugerab utawa pathokane parikan, cacahing wanda kapisan, kudu padhah karo ukara kapindho. Ukara sing ngarep kanggo bebuka dene ukara sabanjure minangka isi, wos. Tibaning ukara kang kapisan ,kudhu padha karo ukara sing kapindho. Parikane bisa dumadi saka rong  gatra utawa patang gatra.
Tuladha         :
1.     Pitik blorok, manak siji. Jare kapok, malah ndadi
2.    Nyangking ember, kiwa tengen. Lungguh      jejer, tamba kangen.
3.    Plesir sore, dina ahad. Naksir kowe, kakeyan ragat.
4.    Plesir sore, dina minggu. Naksir kowe ora kewetu.
SALOKA
Saloka yaiku unen-unen kang ajeg panggonane mawa teges entar, ngemu surasa pepindhan. Nanging kang dipindhahake uwonge.
Tuladha :
1.    Gajang ngidak rapah          : wong kang nglanggar wewalere dhewe
2.    Sumur lumaku tinimba      : wong kang kumudu-kudu dijaluki warah
3.    Lahan korban manis          : wong bagus utawa bagus rupane tur becik bebudine
ISBAT
            Yaiku unen-unen kang ajeg panggonane lan mawa surasa tertemtu. Isbat awujud racikaning tembung kang ndhapuk ukara, ngemu teges entar lan ngemu “pasemon”. Tembung isbat tegese “katetepan”. Isbat saemper paribasan, tegese lumereg marang filsafat (mbok menawa luwih trep “falsafah”) lan pasemon. Lumrahe dianggo istilah, konsep, utawa kredho ing ngelmu tasawuf, makripat, filsafat utawa falsafah kejawen, utawa ideologi “sangkan parang”.
Tuladha         :
1.    Awang-awang uwung-uwung : alam kekosongan
2.    Sunyaruri bumi kapetha sak njeroning siti : Bumi kang kekubur ing jero lemah
3.    Wong cina landha kari sejodho : wong cina lan landha urip bebarengan
WASITA ADI
              Yaiku unen-unen kang ajeg panganggone. Ora tetembungane mawa teges entar.
Tuladha                                                              :
1.  Nggepuk kemiri : gawean gampang (pekerjaan mudah).
2.  Kempladheyan ngejak sempal : sedhulur ngajak susah (saudara ngajak susah).
3.  Ora keris ora keras : wong mlarat nanging merwabawani (orang miskin tetapi berwibawa).
4.  Kethek setanggon : bebarengan tumindak ala (bersama-sama melakukan hal yang tidak baik).


Tidak ada komentar:

Posting Komentar